“The Knowledge Library”

Knowledge for All, without Barriers…

An Initiative by: Kausik Chakraborty.

Latest Post -:

National Cadet Corps Day | राष्ट्रीय कैडेट कोर दिवस 🌸 National Organ Donation Day | राष्ट्रीय अंगदान दिवस🌸 Constitution Day |  संविधान दिवस 🌸Dr. Verghese Kurien Birthday | डॉ. वर्गीज कुरियन  जन्मदिवस 🌸 World Environment Protection Day |  विश्व पर्यावरण संरक्षण दिवस 🌸26/11 Mumbai terror attacks | 26/11 मुंबई आतंकी हमला🌸 World Day to Eradicate Violence against Women | विश्व महिला हिंसा उन्मूलन दिवस 🌸World Non-Vegetarian Day | विश्व मांसाहार निषेध दिवस 🌸Guru Tegh Bahadur | गुरु तेग बहादुर 🌸Physico-organism-vegetation-archaeologist Jagadish Chandra Bose | भौतिक-जीव-वनस्पति-पुरातत्व विज्ञानी जगदीश चंद्र बोस🌸Veer Shiromani Durgadas Rathore | वीर शिरोमणि दुर्गादास राठौर🌸Veerangana Jhalkari Bai's birthday | वीरांगना झलकारी बाई जन्मदिवस 🌸World Hello Day| विश्व हैलो दिवस🌸World Television Day | विश्व टेलीविजन दिवस 🌸World Television Day | विश्व टेलीविजन दिवस 🌸Milkha Singh Birthday | मिलखा सिंह जन्मदिवस 🌸International Day of the Rights of the Child Universal Day of the Child | अंतर्राष्ट्रीय बाल अधिकार दिवस सार्वभौमिक बाल दिवस 🌸Indira Gandhi Jayanti | इंदिरा गांधी जयंती 🌸World Toilet Day | विश्व शौचालय दिवस 🌸Rani Lakshmibai birth anniversary | वीरता और शौर्य की बेमिसाल 'रानी लक्ष्मीबाई'  जयंती 

“The Knowledge Library”

Knowledge for All, without Barriers…

 

An Initiative by: Kausik Chakraborty.
National Cadet Corps Day | राष्ट्रीय कैडेट कोर दिवस 🌸 National Organ Donation Day | राष्ट्रीय अंगदान दिवस🌸 Constitution Day |  संविधान दिवस 🌸Dr. Verghese Kurien Birthday | डॉ. वर्गीज कुरियन  जन्मदिवस 🌸 World Environment Protection Day |  विश्व पर्यावरण संरक्षण दिवस 🌸26/11 Mumbai terror attacks | 26/11 मुंबई आतंकी हमला🌸 World Day to Eradicate Violence against Women | विश्व महिला हिंसा उन्मूलन दिवस 🌸World Non-Vegetarian Day | विश्व मांसाहार निषेध दिवस 🌸Guru Tegh Bahadur | गुरु तेग बहादुर 🌸Physico-organism-vegetation-archaeologist Jagadish Chandra Bose | भौतिक-जीव-वनस्पति-पुरातत्व विज्ञानी जगदीश चंद्र बोस🌸Veer Shiromani Durgadas Rathore | वीर शिरोमणि दुर्गादास राठौर🌸Veerangana Jhalkari Bai's birthday | वीरांगना झलकारी बाई जन्मदिवस 🌸World Hello Day| विश्व हैलो दिवस🌸World Television Day | विश्व टेलीविजन दिवस 🌸World Television Day | विश्व टेलीविजन दिवस 🌸Milkha Singh Birthday | मिलखा सिंह जन्मदिवस 🌸International Day of the Rights of the Child Universal Day of the Child | अंतर्राष्ट्रीय बाल अधिकार दिवस सार्वभौमिक बाल दिवस 🌸Indira Gandhi Jayanti | इंदिरा गांधी जयंती 🌸World Toilet Day | विश्व शौचालय दिवस 🌸Rani Lakshmibai birth anniversary | वीरता और शौर्य की बेमिसाल 'रानी लक्ष्मीबाई'  जयंती 

“The Knowledge Library”

Knowledge for All, without Barriers……….
An Initiative by: Kausik Chakraborty.

The Knowledge Library

ज्ञान का घमण्ड

बात उस समय की है, जब स्वामी विवेकानंद अपने लोकप्रिय शिकागो धर्म सम्मेलन के भाषण के बाद भारत वापस आ गये थे। अब उनकी चर्चा विश्व के हर देश में हो रही थी। सब लोग उन्हें जानने लगे थे।

स्वामी जी भारत वापस आकर अपने स्वभाव अनुरूप भ्रमण कर रहे थे। इस समय वे हिमालय और इसके आसपास के क्षेत्रों में थे। एक दिन वो घूमते-घूमते एक नदी के किनारे आ गये। वहाँ उन्होंने देखा कि एक नाव है पर वह किनारा छोड़ चुकी है। तब वे नाव के वापस आने के इंतजार में वहीं किनारे पर बैठ गए।

एक साधु वहाँ से गुजर रहा था। साधु ने स्वामी जी को वहाँ अकेला बैठा देखा तो वह स्वामी जी के पास गया और उनसे पूछा, तुम यहाँ क्यों बैठे हुए हो?

स्वामी जी ने उत्तर दिया, मैं यहां नाव की प्रतीक्षा कर रहा हूंँ।

साधु ने फिर पूछा, तुम्हारा नाम क्या है?

स्वामी जी ने कहा, मैं विवेकानंद हूंँ।

साधु ने स्वामी जी का उपहास उड़ाते हुए उनसे कहा, अच्छा! तो तुम वो सुप्रसिद्ध विवेकानंद हो जिसको लगता है कि विदेश में जाकर भाषण दे देने से तुम बहुत बड़े महात्मा साधु बन सकते हो।

स्वामी जी ने साधु को कोई उत्तर नहीं दिया।

फिर साधु ने बहुत ही घमण्ड के साथ, नदी के पानी के ऊपर चल कर अपनी शक्ति का प्रदर्शन किया।

कुछ दूर तक चलने के बाद साधु ने स्वामी जी से कहा, क्या तुम मेरी तरह पानी पर पैदल चल कर इस नदी को पार कर सकते हो?

स्वामी जी ने बहुत ही आदर और विनम्रता के साथ साधु से कहा, इस बात में कोई शंका नहीं कि आपके पास बहुत ही अद्भुत शक्ति है। लेकिन क्या आप मुझे यह बता सकते हो, कि आपको यह असाधारण शक्ति प्राप्त करने में कितना समय लगा। बहुत ही अभिमान के साथ साधु ने उत्तर दिया, यह बहुत ही कठिन कार्य था। मैंने बीस वर्षों की कठिन तपस्या और साधना के बाद यह महान शक्ति प्राप्त की है।

साधु का यह बताने का अंदाज बहुत ही अहंकार भरा था।

यह देख कर स्वामी जी बहुत ही शान्त स्वर में बोले, आपने अपने जीवन के बीस वर्ष ऐसी विद्या को सीखने में नष्ट कर दिए, जो काम एक नाव पांच मिनिट में कर सकती है। आप ये बीस वर्ष निर्धन, अभावग्रस्त, गरीबों की सेवा में लगा सकते थे। या अपने ज्ञान और शक्ति का प्रयोग देश और देशवासियों की प्रगति में लगा सकते थे। लेकिन आपने अपने बीस वर्ष केवल पांच मिनट बचाने के लिए व्यर्थ कर दिए, ये कोई बुद्धिमानी नहीं है।

साधु सिर झुकाए खड़े रह गये और स्वामी जी नाव में बैठ कर नदी के दूसरी किनारे चले गए।

शिक्षा:-ज्ञान और शक्ति का सही प्रयोग आवश्यक है। लेकिन किसी शक्ति को प्राप्त कर के यदि हम उस पर घमण्ड करते है तो यह मूर्खता है। शक्ति का सही स्थान पर सही उपयोग करना ही वास्तविकता में बुद्धिमानी है।

Sign up to Receive Awesome Content in your Inbox, Frequently.

We don’t Spam!
Thank You for your Valuable Time

Share this post